Kontuzje
STAW ŁOKCIOWY – NAJCZĘSTSZE PATOLOGIE
Składa się z kompleksu trzech stawów: ramienno-promieniowego, promieniowo-łokciowego i ramienno-łokciowego otoczonych wspólną torebką stawową i ściśle ze sobą oddziałujących. Dlatego problem w którymkolwiek z nich może prowadzić do zaburzenia ruchomości nie tylko łokcia, ale całej kończyny górnej i podstawowe czynności życia codziennego (np. czesanie, ubieranie, golenie, jedzenie itp.)
Torebka stawowa pełni funkcję ochronną przed zewnętrznymi strukturami, a także jej wewnętrzna część czyli błona maziowa odpowiada za produkcję mazi stawowej, która zmniejsza siły tarcia i zapewnia płynną, ergonomiczną pracę struktur kostnych między sobą.
Poza torebką stawową innymi biernymi strukturami w obrębie stawu łokciowego są więzadła zapewniające jego stabilność
Są one głównymi stabilizatorami dla stawu gdyż ten nie może liczyć na duże wsparcie ze strony stabilizacji mięśniowej (zupełnie odwrotnie niż w przypadku stawu ramiennego), dlatego są często narażone na urazy typu naderwań, zerwań. Zabezpieczają staw przed utratą zborności tzn przed zwichnięciami (np. w. pierścieniowate przed urazem z pociągnięcia dziecka za rękę).
Aparat mięśniowy zawiadujący stawem łokciowym można podzielić ze względu na ich funkcję:
Część mięśni dwóch pierwszych grup ma również wpływ na staw ramienny, natomiast dwóch ostatnich głównie na stawy ręki, z tego powodu często przeciążenia w obrębie ręki mogą dawać dolegliwości okolicy stawu łokciowego przez bliskość przyczepów mięśni na nią oddziałujących (np. łokieć golfisty, łokieć tenisisty)
Poza w/w mięśniami możemy wyróżnić mięśnie, które odpowiadają za ruchy odwracania (supinacji) i nawracania (pronacji) przedramienia.
Patologie w obrębie stawu łokciowego
Problemy związane z okolicami stawu łokciowego mogą być bardzo zróżnicowane, i można je podzielić na te związane z przeciążeniami struktur kurczliwych czyli tendinopatie, struktur niekurczliwych np. uciski nerwów obwodowych, czy struktur wewnątrzstawowych np. stany zapalne kaletek (zapewniają prawidłowy ślizg pomiędzy tkankami miękkimi, a elementami kostnymi). Poniżej zwrócę uwagę na kilka z częściej występujących patologii gdyż o łokciu można by poświęcić wiele wielostronicowy publikacji chcąc omówić go w całości.
Łokieć tenisisty – jest to tendinopatia (stan zapalny/bólowy ścięgna) przyczepu początkowego mięśni prostujących nadgarstek i stawy palców ręki do nadkłykcia bocznego kośći ramiennej jako efekt ich przeciążenia w związku z namnażającymi się mikrourazami wynikającymi ze specyfiki sportu (tenis, badminton, squash itp.) bądź pracy (mechanik, kucharz, praca biurowa) lub wysokoenergetycznego jednorazowego urazu np. przyjęcie backhandem “mocnej piłki”.
Wynika to z wymuszonej pozycji dłoni w zgięciu grzbietowym (wyproście) przy komputerze np. laptopie trzymanym na kolanach lub praca śrubokrętem w wymuszonych ustawieniach, przyczyn może być niezliczona ilość, a sama nazwa łokieć tenisisty tyczy się zazwyczaj osób nigdy niezwiązanych z tą dyscypliną. Objawia się on bólem w okolicy bocznej stawu łokciowego (od strony kciuka) z nasileniem w trakcie noszenia przedmiotów, otwierania drzwi kluczem, uścisku dłoni, a z czasem nawet może prowadzić do bólu pojawiającego się w spoczynku i nocy.
Leczenie jest tym skuteczniejsze im wcześniej pojawiamy się u odpowiedniego specjalisty gdyż czas pracują na naszą niekorzyść szczególnie jeśli jesteśmy zmuszeni do dalszej pracy/aktywności i drażnienia przeciążonych struktur. Prowadzi to do zwłóknień, a z nimi do stanu przewlekłego. Do form leczenia takich zmian zaliczamy:
Łokieć golfisty – jest to tendinopatia podobna do wymienionej powyżej z różnica taką, że dotyczy ona mięśni po wewnętrznej stronie łokcia czyli odpowiadających za zginanie nadgarstka i stawów palców ręki, których przyczep znajduje się na nadkłykciu przyśrodkowym kości ramiennej i to w jego obrębie umiejscawiają się objawy w przeciwności do łokcia tenisisty, często odczuwamy ciągnący, palący ból wzdłuż pasma mięśni, bruzdy międzymięśniowej w sytuacjach zbliżonych do wymienionych w poprzednim problemie. Dolegliwości mogą zostać również wywołane opieraniem się na łokciach o twarde podłoże np. kant biurka i drażnienie wystającego elementu kostnego będącego miejscem przyczepu.
Jeżeli chodzi o dostępne formy leczenie to możliwości są zbliżone do wymienionych wcześniej, ale poza tym jeśli zawodzi fizjoterapia to w obydwu przypadkach może okazać się koniecznym założenie temblaka i przerwa w pracy aż do wygaszenia objawów, a nawet leczenie zabiegowe (podanie czynników wzrostu po uprzednim nakłuciu miejsca podania), które jednak nigdy nie powinno wyprzedzać uprzedniej próby leczenia zachowawczego.
Neuropatie uciskowe:
Oznaczają ucisk nerwu zaopatrującego czuciowo i ruchowo poszczególne części przedramienia i ręki mogą dotyczyć jednego z 3 nerwów obwodowych, które przebiegają w okolicy stawu łokciowego:
Wszystkie z tych objawów należy dokładnie zdiagnozować przez szereg testów klinicznych możliwych do wykonania przez terapeutę lub lekarza oraz badań dodatkowych (USG, EMG itp.) gdyż każdy z wyżej wymienionych nerwów może zostać skompresowany w innych miejscach przebiegu jak np. przez dyskopatię odcinka szyjnego, ucisk w kanale nadgarstka czy przez mięśnie okolicy szyi (pochyłe, piersiowy mniejszy).
Fizjoterapia daje wiele możliwości oddziaływania na tego typu dolegliwości, poczynając od technik rozluźniania mięśni, energizacji mięśni poprzez zmianę techniki/ergonomii pracy po użycie metod neuromobilizacji (poprawa ruchomości i odżywienia struktur nerwowych) z terapii manualnej lub metodę leczenia powięzi (np. FDM)
NAJCZĘSTSZE KONTUZJE TENISISTÓW
Tenis ziemny to popularny sport zarówno dla dzieci, osób młodych jak i starszych. Często traktowany zarówno jako sport wyczynowy ale i gra towarzyska, sprzyjająca nawiązywaniu kontaktów. Wychodząc na kort, jako amator czy zawodowiec, pamiętajmy że podczas gry
w tenisa, nasze tkanki są poddawane ogromnym przeciążeniom obustronnym (kończyny dolne) i jednostronnym (kończyna górna). Błędy techniczne, brak rozgrzewki i brak ćwiczeń rozciągających to główne przyczyny wystąpienia urazów.
Najczęściej spotykane kontuzje tenisistów to dysfunkcje mięśniowe, które stanowią 65% wszystkich urazów. Popularny “łokieć tenisisty” należy do grupy chorób zwanych tendinopatiami. Polega na zapaleniu (zmiany degeneracyjne) przyczepu ścięgien mięśni prostowników nadgarstka do kłykcia bocznego kości ramiennej. Objawia się bólem bocznej okolicy łokcia podczas podnoszenia szklanki z napojem czy podaniu ręki podczas przywitania. Ból można wywołać palpacyjnie uciskając tę okolicę. Leczenie polega na fachowej fizjoterapii
która powinna obejmować: terapię manualną (masaż poprzeczny), ćwiczenia rozciągające, kinesiologytaping oraz zabiegi fizykoterapii (chłodzenie, jonoforeza lub fonoforeza). Po 6 tygodniach dolegliwości zwykle ustępują.
Uraz skrętny stawu skokowego dotyczy 4,28% graczy. Polega na “wykręceniu” stopy w nienaturalny sposób, najczęściej do środka (mechanizm inwersyjny). W trakcie urazu może dojść do naciągnięcia lub zerwania więzadeł i torebki stawowej. Leczenie polega na stabilizacji stawu skokowego (orteza) i odciążeniu stopy (chód o kulach), zwalczaniu obrzęku oraz stopniowo wprowadzanych ćwiczeń odbudowujących zakres ruchu i siłę mięśniową. Czas odciążenia zależy od stopnia uszkodzenia tkanek. W przypadku bardzo rozległych uszkodzeń wskazane jest leczenie operacyjne.
Dynamiczne ruchy ręką ponad głową, przekraczające fizjologiczny zakres ruchu, to przyczyna przeciążeń barku wielu sportowców. Najczęstszy problem to zespół ciasnoty podbarkowej, który polega na zmniejszeniu przestrzeni między głową kości ramiennej a wyrostkiem barkowym łopatki. Dochodzi do ucisku struktur które się w niej znajdują (ścięgna mięśni stożka rotatorów, kaletka podbarkowa, ścięgno głowy długiej mięśnia dwugłowego ramienia). Objawy to ból palpacyjny okolicy podbarkowej lub guzka większego kości ramiennej oraz ból podczas podnoszenia ramienia ponad poziom.Przyczyną wystąpienia tej dolegliwości jest najczęściej nierównowaga mięśniowa wynikająca ze specyfiki gry w tenisa. Fizjoterapia polega na przywróceniu prawidłowegoruchu łopatki i kości ramiennej wykorzystując terapię manualną, proprioceptywne torowanie nerwowo-mięśniowe (PNF) i trening odpowiednich grup mięśniowych. Zaniedbanie rehabilitacji i ignorancja objawów może doprowadzić do zerwania ścięgien mięśni stożka rotatorów co wymaga leczenia operacyjnego.
Przeciążenia stawów kolanowych to kolejny problem z jakim tenisiści zgłaszają się do lekarza. Bieg, dynamiczna zmiana kierunku ruchu czy nagłe zatrzymania predysponują do mikro urazówwięzadeł, chrząstki stawowej lub łąkotek, które w dłuższym czasie mogą spowodować dolegliwości bólowe kolana. Aby temu zapobiec, warto regularnie wykonywać trening sensomotoryczny. Polega on na ćwiczeniach na niestabilnym podłożu (poduszka sensomotoryczna, bosu) które poprawiają stabilizację stawu. Ponadto należy wykonywać ćwiczenia rozciągające w celu utrzymania elastyczności tkanek.
Ostre urazy stawu kolanowego, objawiające się bólem, obrzękiem i niekiedy słyszalnym trzaskiem, wymagają natychmiastowego zaprzestania gry i zgłoszenia się do lekarza ortopedy.
Ganglion to torbiel wypełniona galaretowatą substancją, pojawiający się w okolicy nadgarstka, rzadziej stawu skokowego czy kolanowego. Powstaje na skutek uwypuklenia się torebki stawowej na tle przeciążeniowym. Ganglion zwykle jest bolesny, może ograniczać zakres ruchu a nawet uciskać okoliczne nerwy. Leczenie polega na nakłuciu i ewakuacji zawartości ganglionu. Niestety dolegliwość często nawraca, w takim przypadku wskazane jest leczenie operacyjne.
Kontuzje pojawiają się przy każdej aktywności sportowej. Ale jeżeli świadomie uprawiamy sport i jesteśmy merytorycznie przygotowani, to kontuzja nawet jak się pojawi to nie zaskoczy nas.