Rehabilitacja osób starszych – zalecane ćwiczenia w rehabilitacji seniorów

Ruch jest ważny w każdym etapie naszego życia, niezależnie od wieku. Z czasem staje się nawet jeszcze bardziej istotny. Ma zarówno pozytywny wpływ na zdrowie psychiczne jak i fizyczne. Rehabilitacja, zwłaszcza w przypadku osób starszych, może wspomóc hamowanie negatywnych procesów związanych z upływem czasu i mniejszą aktywnością fizyczną, dolegliwości bólowych które zachodzą przez lata, jak i maksymalizować czas kiedy dana osoba jest w pełni samodzielna. Jak wiadomo, wraz z wiekiem spada koordynacja, kondycja, siła mięśniowa, zręczność, gibkość, masa kości, z kolei trudniej utrzymać wagę ciała, czy występują problemy z obrębu tych krążeniowych. Fizjoterapia seniorów może pomóc przygotować pacjenta do zabiegu, jak i odgrywa kluczową rolę w procesie dochodzenia do siebie po zabiegu.

 

 

Rehabilitacja osób starszych obejmuje następujące ćwiczenia i zajęcia:

• masaż relaksacyjny w celu normalizacji napięcia mięśniowego
• masaż limfatyczny w przypadku problemów z obrzękami
• ćwiczenia z taśmami, kijkiem na obręcz barkową, w celu zwiększenia mobilności i siły obręczy barkowej
• ćwiczenia oddechowe połączone z unoszeniem barków (bardzo ważne)
• unoszenie/odwodzenie nóg w różnych kierunkach (prostych/zgiętych w kolanach), wspięcia na palce, półprzysiady przy krześle/barierkach
• ćwiczenia równoważne
• zajęcia grupowe w formie aerobowej przeznaczone dla osób starszych, mogą być również prowadzone w środowisku wodnych (np. aqua aerobik)

Wzbogacona może być również przez fizykoterapię w postaci zabiegów przeciwbólowych np. prądy TENS.

Dodatkowe ćwiczenia dla seniorów (we własnym zakresie)

Fizjoterapia zajęciowa dla osób starszych prowadzona pod okiem specjalisty może (a nawet powinna) zostać uzupełniona przez aktywność pacjenta we własnych zakresie. Pozwoli to zmaksymalizować efekty terapii. Jakie aktywności fizyczne są zalecane dla seniorów?

• jazda na rowerze
• spacery przynajmniej 30 min dziennie
• nordic walking
• bieżnia

Poszczególne ćwiczenia a stan zdrowia seniora

Dobór poszczególnych ćwiczeń, ich stopień trudności i intensywności, powinien być indywidualnie dobrany do aktualnego stanu zdrowia i potrzeb pacjenta. Największą uwagę w trakcie procesu fizjoterapii powinno się przykładać do funkcjonalności, tak, aby czynności dnia codziennego nie sprawiały seniorowi kłopotu. Natomiast w mniejszym stopniu skupić się na sile mięśniowej, czy zakresach ruchomości. Inne standardy powinny obowiązywać dla osób starszych z obciążeniem kardiologicznym, pulmonologicznym, również w zależności od tego jakie leki przyjmują, czy senior ma objawy hipotonii ortostatycznej.

Pomocne może okazać się zmierzenie ciśnienia przed, w trakcie, jak i po wysiłku fizycznym. Należy wziąć pod uwagę również osteoporozę występującą u starszych osób. W przypadku seniorów ważna jest obserwacja twarzy pacjenta, w szczególności zwrócenie uwagi czy nie staje się blada, nie pojawiają się zimne poty lub zawroty głowy. W trakcie zajęć rehabilitacyjnych z osobami starszymi powinno unikać się częstych zmian pozycji ciała, z wysokich do niskich, i odwrotnie. Dodatkowo niewskazane jest długotrwałe utrzymywanie pozycji w podporach, jak w klękach. Należy unikać ćwiczeń, w których występuje duże obciążenie statyczne czy długotrwałe napięcie izometryczne. Kolejne ćwiczenia powinny być poprzedzane pytaniami o samopoczucie pacjenta, by monitorować jak ćwiczenia na niego wpływają. Rehabilitację seniorów powinno kończyć wyciszenie organizmu połączone z ćwiczeniami oddechowymi. W przypadku pacjentów leżących kluczowa jest profilaktyka przeciwzakrzepowa i przeciwodleżynowa, obejmująca częste zmiany pozycji ciała. Konieczne jest posiadanie skierowania do oddziału fizjoterapii przed przystąpieniem do procesu rehabilitacji.

 

Opracował: mgr Bartosz Grabowski – fizjoterapeuta